ฉันมีสิ่งแปลกประหลาดเกิดขึ้นในแวดวงอาหารที่กำลังขยายตัวของปักกิ่งในทศวรรษที่ 1990 ท่ามกลางร้านอาหารสไตล์เก๋ไก๋ ร้านอาหารต่างๆ ผุดขึ้นมาด้วยอาหารง่ายๆ อย่างเนื้อสัตว์และผักที่ปรุงอย่างเรียบง่ายและไม่มีอะไรหรูหรา ผู้มารับประทานอาหารไม่ได้อยู่ที่นั่นเพื่อรับประทานอาหารเท่านั้น แต่เพื่อหวนรำลึกถึงประสบการณ์ในยุคที่มักถูกมองว่าเป็นหายนะ: การปฏิวัติวัฒนธรรมปี 1966-1976 อาหารที่เรียบง่ายมีจุดมุ่งหมายเพื่อเรียกช่วงเวลาแห่งชีวิตที่เงียบขรึมและเคร่งครัด เมื่อผู้คนนึกถึงส่วนรวมมากกว่าส่วนตัว มีเพียงราคาที่สูงเสียดฟ้าเท่านั้นที่เตือนให้นักทานรู้ว่าพวกเขาอยู่ในยุคทุนนิยมของจีน
การปรับเปลี่ยนรูปแบบการปฏิวัติวัฒนธรรมให้เป็นช่วงเวลาที่ควรค่าแก่การหวนคิดถึงนี้เริ่มขึ้นในทศวรรษที่ 1990 แต่ยังคงดำเนินไปอย่างเต็มรูปแบบ ทำให้เกิดการต่อสู้เพื่อแย่งชิงความเป็นเจ้าของประวัติศาสตร์ในจีนปัจจุบัน ใน หน่วยความจำสีแดงTania Branigan บอกเล่าเรื่องราวที่มืดมนและน่าติดตามของการต่อสู้ระหว่างชาวจีนที่มีมุมมองต่อช่วงเวลา: ฝันร้ายรุนแรงหรือยูโทเปียสังคมนิยม? – ยังทำให้ครอบครัวและเพื่อนแตกแยก บรานิแกนคือ ผู้รักษาประตูเขาเป็นผู้สื่อข่าวของจีนระหว่างปี 2551 ถึง 2558 และในช่วงหลายปีที่ผ่านมา เขาได้สัมภาษณ์ผู้คนที่ชีวิตของพวกเขาถูกกำหนดขึ้นโดยการปฏิวัติวัฒนธรรมในทางที่ดีขึ้นหรือแย่ลง หนังสือเล่มนี้ไม่ได้เกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นหลัก แต่ความทรงจำเกี่ยวกับช่วงเวลานั้นสร้างและบิดเบือนประเทศจีนในปัจจุบันได้อย่างไร
Branigan พูดคุยกับผู้คนที่ได้รับความเดือดร้อนจากการโจมตีของ Red Guards เยาวชนในปีแรกหลังจากพายุพัดถล่มในปี 2509; เรื่องราวการถูกเฆี่ยนตีในข้อหา “ก่ออาชญากรรม” เช่น การรู้ภาษาต่างประเทศหรือการสวมเสื้อผ้าแบบ “ชนชั้นกลาง” นั้นมีพลังไม่น้อยที่จะคุ้นเคย ความทรงจำของหลายคนที่ประสบกับการปลดปล่อยในช่วงหลายปีที่ผ่านมาไม่ค่อยมีใครรู้จัก การเดินทางโดยรถไฟข้ามประเทศฟรีสำหรับคนหนุ่มสาว (“การเชื่อมโยงที่ดี”) ทำให้พวกเขาได้เห็นการปฏิวัติของจีนในระดับมหากาพย์
แต่องค์ประกอบที่น่าสะเทือนใจที่สุดในเรื่องราวของเขาคือการที่ผู้กระทำความผิดปฏิเสธที่จะรับผิดชอบต่อการกระทำของพวกเขา แม้ในครึ่งศตวรรษต่อมา กรณีที่น่ากลัวที่สุดคือชายคนหนึ่งชื่อ Zhang Hongbing ซึ่งแม่ของเขาถูกประหารชีวิตในฐานะผู้ต่อต้านการปฏิวัติ Zhang พา Branigan ไปที่หลุมฝังศพแม่ของเขา ค่อนข้างเคร่งขรึมร้องขอการให้อภัยในขณะที่เขาโอ้อวดว่าเขานำ ผู้รักษาประตู เพื่อมาดูมัน แต่ที่น่าตกใจที่สุดคือเธอเสียชีวิตได้อย่างไร เธอไม่แยแสกับเหมาและถึงกับฉีกรูปถ่ายของเขาในบ้านของพวกเขา Zhang และสมาชิกในครอบครัวคนอื่นๆ ของเธอรายงานเธอต่อพรรคคอมมิวนิสต์โดยไม่ทันตั้งตัว โดยรู้ว่าเธอจะถูกจับกุมและถูกยิง ตอนนี้ Zhang รู้สึกสำนึกผิด แต่ก็ยังพยายามเบี่ยงประเด็นความผิด เธอกล่าวว่าแม่ของเธอควรรับผิดชอบเพราะเธอ “ไม่ได้บอกเราว่าในฐานะบุคคลคุณควรมีความคิดที่เป็นอิสระ”
ในทำนองเดียวกัน เพื่อนของ Song Binbin ซึ่งเป็น Red Guard ที่ประณามอาจารย์ Bian Zhongyun ซึ่งถูกทุบตีจนตายในกรุงปักกิ่งในปี 1966 พยายามโต้แย้งว่า Song เป็นเหยื่อมากพอๆ กับอาจารย์ที่เสียชีวิต พรรคยอมรับว่าการปฏิวัติวัฒนธรรมเป็นความผิดพลาดอย่างมหันต์ แต่โดยนัยว่าไม่มีใครถูกตำหนิเป็นการส่วนตัว และการปฏิเสธที่จะอนุญาตให้มีการวิจัยโดยละเอียดเกี่ยวกับจีนในเรื่องนี้ ทำให้คนรุ่นหลังที่ยังสับสนถึงสาเหตุ และผลที่ตามมา มันฝรั่งบด.
Branigan จบลงด้วยการวิเคราะห์ที่ยอดเยี่ยมว่านักการเมืองจีนร่วมสมัยพยายามเลียนแบบการปฏิวัติวัฒนธรรมในเส้นทางที่แตกต่างกันอย่างไร จำโป ซีไหล ผู้บริหารมหานครฉงชิ่งจนถึงปี 2012 ด้วยอุดมการณ์ที่ยึดหลัก “การร้องเพลงสีแดง” (สนับสนุนการแสดงเพลงในยุคปฏิวัติวัฒนธรรมอย่างเช่น The East Is Red) และ “การทุบทำลายคนผิวดำ” (การทำลายกลุ่มอาชญากรที่ก่ออาชญากรรม) แต่เป้าหมายหลักอยู่ที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง เขาตั้งข้อสังเกตว่า Xi พยายามที่จะสร้างลัทธิบุคลิกภาพที่อาจคล้ายกับการอุทิศตนกึ่งศาสนาที่เหมาเรียกร้อง อย่างไรก็ตาม ไม่เหมือนกับเหมาที่สนุกสนานไปกับความโกลาหลที่เขาก่อขึ้นระหว่างการปฏิวัติวัฒนธรรม สีได้ระงับสัญญาณใดๆ ของการเคลื่อนไหวในระดับรากหญ้า ด้วยประสบการณ์การเนรเทศในชนบทของเขาเองในช่วงหลายปีที่ผ่านมา สีจิ้นผิงไม่มีความตั้งใจที่จะยอมให้การเมืองที่ไร้การควบคุมใดๆ กลับมาสู่จีน
ในช่วงหลายปีที่ Branigan รายงานจากประเทศจีน ยังคงมีรอยร้าวในระบบเผด็จการที่ทำให้เธอสามารถรวบรวมเรื่องราวที่สวนทางกับสามัญสำนึกของทางการได้ เมื่อเขาจากไป อาชญากรรมครั้งใหม่ของ “ลัทธิทำลายล้างทางประวัติศาสตร์” ทำให้ความทรงจำเหล่านั้นกลับคืนมาได้ยากขึ้นมาก สิ่งนี้ทำให้การอนุรักษ์ประวัติศาสตร์ปากเปล่านอกประเทศจีนมีความสำคัญยิ่งขึ้น
หนึ่งในผู้ให้สัมภาษณ์ของ Branigan คือ Wang Youqin ในปี 1966 Wang เป็นนักเรียนที่พบเห็นการประหัตประหารของ Bian Zhongyun คำตอบของเขาคือการรวบรวมประวัติบุคคลในยุคนั้นเพื่อเผยแพร่ในเดือนหน้าในฐานะ เหยื่อของการปฏิวัติวัฒนธรรม ในการแปลที่ชัดเจนโดย Stacy Mosher หนังสือของเขาไม่ใช่การเล่าเรื่องและเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับความตายที่เล่าขานมาจนบัดนี้ มีการกล่าวถึงการเสียชีวิตของครูของเขา แต่ก็มีคนอื่นๆ อีกนับไม่ถ้วน ส่วนใหญ่เป็นคนที่มีฐานะต่ำกว่ามาก เช่น หลี่ จิงโป วัย 60 ปี ซึ่งทำงานที่โรงเรียนไฮสคูล Jingshan ในปักกิ่ง และถูกสังหารในเดือนสิงหาคม 1966 แต่มันไม่ใช่ ‘ ไม่ใช่ครูหรือผู้ดูแลระบบ: เป็นเพียงคนเฝ้าประตู การเป็นชนชั้นกรรมาชีพที่แท้จริงไม่ได้ช่วยเขาให้รอดพ้นจากนักเรียนที่เรียกเขาว่า “ลุงหลี่” เรื่องราวของ Wang เกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่มืดมนที่สุดช่วงหนึ่งของจีนคือเพื่อนที่ทรงพลังสำหรับเรื่องราวที่น่าสนใจของ Branigan ว่าทำไมมันยังคงตามหลอกหลอนประเทศที่แตกต่างกันมากในทุกวันนี้
Rana Mitter เป็นผู้แต่ง China’s Good War: How World War II is Shaping a New Nationalism เขาเป็นศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์และการเมืองจีนสมัยใหม่ที่มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด